Nowa norma PN-B-02877-4:2025-07 – systemy do grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła

Kluczowe zmiany i porównanie z wersją z 2001 roku

W lipcu 2025 roku Polski Komitet Normalizacyjny zatwierdził nową wersję normy PN-B-02877-4:2025-07 „Ochrona przeciwpożarowa budynków — Systemy do grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła — Zasady projektowania”, która zastępuje dotychczasową PN-B-02877-4:2001.

Nowa edycja stanowi kompleksową aktualizację wytycznych projektowych i eksploatacyjnych dotyczących systemów oddymiania, dostosowując je do współczesnych technologii, wymagań europejskich i praktyki inżynierskiej.

🔹 1. Zmiana nazewnictwa – „systemy” zamiast „instalacji”

W całej normie wprowadzono nową terminologię:

➡️ „instalacje do grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła” zastąpiono pojęciem „systemy do grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła”.

Nowe określenie obejmuje zarówno urządzenia do odprowadzania dymu, jak i elementy doprowadzające powietrze kompensacyjne (np. otwory, klapy, nawiewy mechaniczne).

Zmiana ta podkreśla konieczność traktowania układu oddymiania jako całościowego systemu współdziałających urządzeń.

🔹 2. Nowe dopuszczalne wielkości stref dymowych

Zaktualizowano podejście do projektowania stref dymowych (SD).

Wprowadzono nowe wartości maksymalnej powierzchni strefy dymowej (ASD) – do 4000 m², przy zachowaniu maksymalnej odległości między elementami ograniczającymi strefę do 80 m.

Norma uwzględnia różne grupy projektowe (GP1–GP5), zależne m.in. od gęstości obciążenia ogniowego, rodzaju produkcji i obecności materiałów niebezpiecznych pożarowo.

🔹 3. Uwzględnienie systemów tryskaczowych

W nowej wersji PN-B-02877-4 po raz pierwszy uwzględniono sytuacje, gdy strefy dymowe są chronione stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi (np. tryskaczami).

Dla takich stref określono odrębne wymagania dotyczące klasy kurtyn dymowych, powierzchni czynnej oddymiania oraz zachowania równowagi przepływu powietrza.

🔹 4. Wprowadzenie ściennych urządzeń oddymiających

Norma uwzględnia możliwość stosowania ściennych urządzeń do grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła, co nie było jednoznacznie dopuszczone w wersji z 2001 r.

Pozwala to projektantom na bardziej elastyczne rozmieszczenie urządzeń, szczególnie w obiektach o nietypowej geometrii lub ograniczonych możliwościach montażu klap dachowych.

🔹 5. Nowe wartości minimalnej powierzchni czynnej oddymiania

Tablica 4 w nowej normie zawiera zaktualizowane wartości minimalnej powierzchni czynnej otworów oddymiających, zależne od:

• wysokości strefy dymowej,

• projektowanej wysokości warstwy wolnej od dymu,

• rodzaju grupy projektowej SD.

Wprowadzono też zasady rozmieszczania otworów oraz współczynnik korygujący (Cz) uwzględniający typ otworów.

🔹 6. Nowe zasady napływu powietrza kompensacyjnego

Po raz pierwszy dokładnie opisano sposób określania powierzchni czynnej otworów napływu powietrza kompensacyjnego oraz ich rozmieszczania.

Dodano również wymagania dotyczące oznakowania tych otworów (rys. 2 normy), ich lokalizacji w dolnej części budynku i utrzymania w stanie niezastawionym.

🔹 7. Sterowanie i uruchamianie systemu

Norma wprowadza rozdział poświęcony sterowaniu systemami oddymiania.

Wymaga, by system uruchamiał się samoczynnie – otwierając jednocześnie zarówno urządzenia oddymiające, jak i nawiewne.

Podkreślono konieczność zabezpieczenia tras zasilających przed uszkodzeniem oraz prowadzenia książki kontroli systemu.

🔹 8. Nowe wymagania eksploatacyjne – testy, badania, naprawy

Wprowadzono szczegółowe zasady dotyczące:

• uruchomień i testów odbiorczych,

• badań okresowych,

• postępowania po naprawach i awariach.

Każda zmiana w systemie wymaga ponownego uruchomienia i protokołu potwierdzającego prawidłowe działanie.

🔹 9. Integracja z normami PN-EN 12101

PN-B-02877-4:2025-07 wyraźnie odnosi się do serii PN-EN 12101, określającej wymagania dla poszczególnych wyrobów systemów oddymiania (klapy dymowe, kurtyny, centrale sterujące).

To ważny krok w kierunku harmonizacji krajowych przepisów z europejskimi standardami.

🔹 10. Nowe podejście projektowe

Norma dopuszcza wykorzystanie obliczeń inżynierskich CFD (Computational Fluid Dynamics) do weryfikacji skuteczności systemu oddymiania, co pozwala na indywidualne podejście do nietypowych obiektów.

Podsumowanie

Nowa PN-B-02877-4:2025-07 to pełna rewizja standardu z 2001 r., która:

• ujednolica terminologię,

• rozszerza zakres projektowania,

• precyzuje wymagania eksploatacyjne,

• i dostosowuje polskie przepisy do norm europejskich.

Norma kładzie nacisk na spójność całego systemu oddymiania, automatyzację działania i utrzymanie jego skuteczności przez cały okres użytkowania obiektu.

Dla projektantów, rzeczoznawców i inżynierów pożarowych stanowi więc istotne narzędzie pracy przy projektowaniu nowoczesnych i bezpiecznych rozwiązań oddymiania.

Czy chcesz, żebym przygotował ten artykuł w formacie PDF (np. do publikacji lub wysyłki do klientów), z nagłówkami, logotypem PKN i tabelą porównawczą zmian?